Đàn ukulele là một loại nhạc cụ phổ biến với các bạn nhỏ, có thiết kế nhỏ xinh, nhìn khá giống với đàn guitar. Tuy nhiên lại có nhiều điểm riêng biệt. Dưới đây là những thông tin về đàn ukulele như đặc điểm, phân loại, cách chỉnh dây đàn…
Đàn ukulele là gì?
- Đàn ukulele hay đàn guitar Hawaii 4 dây là loại đàn có thiết kế nhỏ, xinh xắn.
- Tên gọi của đàn có nguồn gốc từ đặc điểm cấu tạo.
- Bắt đầu xuất hiện vào thế kỷ 19 như một phiên bản Hawaii của đàn braguinha, cavaquinho, rajao. Sau đó dần phổ biến ở trên khắp thế giới.
Đặc điểm, phân loại
- Cấu tạo gồm 6 bộ phận: Đầu đàn, cần đàn, bộ chỉnh, thân đàn, lưng và ngựa đàn, phím đàn.
- Được sử dụng để đệm hát, có khi độc tấu.
- Tiếng vang nhỏ nhưng nghe réo rắt bởi âm sắc đặc biệt.
- Giai điệu, âm lượng của đàn ukulele phụ thuộc vào kích thước, cấu tạo mỗi loại. Vì thế giai điệu, âm lượng rất đa dạng.
Được chia thành 4 loại theo cấu tạo:
- Soprano Ukulele: Phổ biến nhất, kích thước nhỏ nhất, có 12 – 14 phím.
- Concert Ukulele: To hơn một chút, thân đàn to hơn, cần đàn rộng bản hơn, có từ 14 – 17 phím, âm thanh ấm hơn.
- Tenor Ukulele: To hơn Concert Ukulele, có 17 – 19 phím. Được lên dây giống 2 loại trên là A-E-C-G.
- Baritone Ukulele: Có kích thước lớn nhất, có 19 – 21 phím, lên dây là E-B-G-D. Âm thanh ấm và đầy đặn nhất.
Bên cạnh đó, đàn ukulele còn có một loại đặc biệt là U-Bass. Đàn được lên dây theo chuẩn đàn bass truyền thống là G-D-A-E. Âm đàn trầm, ấm và mang nét riêng cho U-Bass.
Biến thể của ukulele: Ukulele điện (Electric Ukulele), Ukulele cộng hưởng (Resonator Ukulele) và Banjo Ukulele.
Ưu, nhược điểm
- Đàn ukulele nhỏ gọn, dễ điều khiển và rất tiện mang theo bên mình.
- Có tính chất vui nhộn, màu sắc tươi trẻ mang lại cho người nghe cảm giác thích thú, hân hoan.
- Tuy nhiên, nhỏ gọn cũng là hạn chế bởi chỉ thích hợp chơi các bản nhạc vui tươi.
Học đàn ukulele có khó không? Mất bao lâu
Học đàn ukulele có khó không, mất bao lâu là thắc mắc của nhiều người khi mới bắt đầu tìm hiểu và có ý định học. Việc học bất cứ một loại đàn nào cũng cần phải đòi hỏi cả một quá trình luyện tập và lâu dài. Tự học đàn ukulele chính là thử thách sự kiên nhẫn của bạn. Trong giai đoạn đầu khi mới tập, bạn sẽ gặp nhiều khó khăn, vất vả và đặc biệt tốn thời gian nên nhiều người thường nản chí. Tuy nhiên, nếu như học chơi đàn ukulele đúng cách thì sẽ giúp bạn rút ngắn được thời gian, quá trình học trở nên hứng thú, nhẹ nhàng và đạt hiệu quả hơn.
Sự khác nhau đàn ukulele và đàn guitar
Đàn ukulele nhìn qua giống với đàn guitar nên nhiều người nhầm lẫn. Tuy nhiên hai loại đàn này lại có những đặc điểm riêng biệt. Bao gồm:
Kích thước
- Giống nhau: Có nhiều kích thước.
- Khác: Tất cả kích thước của đàn ukulele đều nhỏ hơn guitar. Có kích thước cố định, trong khi đó đàn guitar không có kích thước cố định.
Cách chơi
- Ukulele: Đệm hát, có khi độc tấu.
- Guitar: Cả đệm hát và solo.
Phân loại
Đàn ukulele có 4 loại: Soprano, concert, tenor và baritone. Một loại đặc biệt là U-Bass. Các biến thể khác như: Resonator ukulele, electric ukulele, banjo ukulele.
Đàn guitar có 2 dòng chính thống: Guitar cổ điển và Guitar nhạc nhẹ (guitar đệm hát). Guitar nhạc nhẹ có nhiều loại nên có thể hia guitar thành dòng guitar flamenco, guitar jazz, guitar rock. Xét về cấu tạo đàn guitar được chia thành: Guitar bass, guitar điện, guitar Hawaii, guitar acoustic, guitar phím lõm, guitar hai cần, guitar 4 dây, 7 dây và guitar 12 dây.
Chất liệu dây đàn
- Đàn ukulele: Dây cao su, nilon.
- Đàn guitar: Thép, nilon.
Mục đích sử dụng
Đàn ukulele: Nhạc cụ chơi cho vui và rất tiện lợi do kích thước nhỏ có thể mang đi dễ dàng. Sử dụng với những bài nhạc vui. Trừ khi lên chuyên nghiệp với điều chỉnh được phù hợp với ca khúc buồn.
Đàn guitar: Dùng để chơi cho vui và giảm stress. Có thể chơi những ca khúc vui hoặc buồn ngay từ khi mới tập luyện.
Số dây đàn
Đàn ukulele: 4 dây GCEA.
Đàn guitar: 6 dây EADGBE hoặc có thể nhiều hơn đến 12 dây.
Đối tượng chơi đàn
Đàn ukulele: Nhi đồng. Hiện nay được mở rộng từ trẻ nhỏ, thanh niên, người đã có tuổi.
Đàn guitar: Thanh niên, học sinh từ cấp 2 trở lên.
Học đàn ukulele và đàn guitar cái nào dễ hơn?
Đàn ukulele dùng 3 ngón tay rải. Hợp âm đầu cần đàn bấm dễ và dùng ít ngón hơn. Hợp âm giữa bấm tương tự guitar. Tiết tấu của đàn ukulele khó tạo tạo ra tiết tấu rõ ràng nếu đánh chưa quen. Accord là bass 2 dây giữa. Mức độ đa dạng, phong phú về nhạc điệu, giai điệu, âm thanh thiếu nốt trầm nên kém hơn.
Đàn guitar dùng 4 ngón tay rải. Hợp âm đầu cần đàn bấm khó hơn, hợp âm giữa bấm gần giống ukulele nếu bỏ 2 dây trên cùng. Tiết tấu rõ ràng, accord là bass 3 dây trên. Có âm thanh, giai điệu và nhạc điệu phong phú.
Hợp âm Ukulele là gì?
Hợp âm Ukulele là tập hợp tất cả các âm thanh được sắp xếp theo một trật tự nhất định. Mỗi một bài nhạc, hợp âm đóng vai trò như một gia vị hoặc một màu sắc để giúp bài nhạc được bay bổng hơn và mang đậm chất riêng. Mỗi hợp âm trong những biến thể khác nhau mang lại sự hấp dẫn cho bản nhạc đó. Hợp âm Ukulele và giai điệu ca khúc là yếu tố chính trong đệm hát.
21 hợp âm Ukulele cơ bản
Cấu trúc của đàn Ukulele có 4 dây và kí hiệu G, C, E, A, tương ứng là Sol, Đồ, Mi, Lá từ trên xuống dưới. Đánh hợp âm Ukulele dùng 4 ngón ngón trỏ, ngón giữa, ngón áp út và ngón út.
Có nhiều hợp âm Ukulele nhưng cơ bản gồm 3 hợp âm chính là âm trưởng, âm thứ và hợp âm 7.
- Hợp âm trưởng được kí hiệu bằng các chữ cái in hoa. Kí hiệu: Đô trưởng: C, Rê trưởng: D, Mi trưởng: E, Fa trưởng: F, Sol trưởng: G, La trưởng: A, Si trưởng: B.
- Hợp âm thứ kí hiệu bằng chữ cái in hoa và một chữ “m” bên cạnh. Kí hiệu: Cm: Đô thứ, Dm: Rê thứ, Em: Mi thứ, Fm: Fa thứ, Gm: Sol thứ, Am: La thứ, Bm: Si thứ.
- Hợp âm 7 kí hiệu bằng chữ cái in hoa và số 7 bên cạnh. Kí hiệu: C7 – Đô 7, D7 – Rê 7, E7 – Mi 7, F7 – Fa 7, G7 – Sol 7, A7 – La 7, B7 – Si 7.
Cách chỉnh dây đàn ukulele
Sử dụng máy lên dây
Đây là cách lên dây đàn ukulele rất đơn giản. Bạn cần bỏ ra số tiền khoảng trên 100.000 đồng để mua được thiết bị bắt được tần số của dây đàn ukulele. Các loại máy lên dây đàn ukulele có thể sử dụng để lên dây cho nhiều loại nhạc cụ có dây.
Khi bật máy lên dây, màn hình máy hiển thị các chữ cái U, G, B… tương ứng với từng chế độ chỉnh âm của mỗi loại nhạc cụ.
- Lên dây đàn ukulele bạn cần điều chỉnh màn hình hiển thị chữ U.
- Kẹp máy lên dây vào phần đầu của đàn.
- Thử từng dây đàn ukulele để xác định tần số, âm thanh của mỗi dây đã đạt chuẩn chưa.
- Kim trong máy chỉ đúng vị trí của dây thì dây đó đã đạt chuẩn.
- Kim chỉ lệch vị trí thì cần vặn lại núm chỉnh dây. Vặn chặt nếu tần số dây đang thấp hơn và nới lỏng nếu tần số dây đàn cao hơn.
- Sau mỗi lần điều chỉnh chốt, bạn hãy kiểm tra lại và điều chỉnh đến khi âm đạt chuẩn.
Chỉnh dây đàn Ukulele bằng phần mềm
Cách chỉnh này lại kém chính xác hơn so với sử dụng phần mềm. Bởi chỉnh bằng phần mềm rất dễ bị lẫn tạp âm, nhất là ở nơi ồn ào. Tuy nhiên nếu để tiết kiệm chi phí thì chỉnh dây đàn ukulele bằng phần mềm miễn phí cũng là lựa chọn rất ổn.
Các phần mềm lên dây đàn ukulele hoạt động theo cơ chế thu lại âm thanh. Sau đó sẽ phân tích, hiển thị chính xác hoặc sai lệch của từng dây một.
Nếu dây nào bị sai lệch thì bạn tiến hành chỉnh lại giống như sử dụng máy lên dây. Đa số những phần mềm lên dây của đàn guitar cũng có thể điều chỉnh dây đàn ukulele. Phần mềm được sử dụng nhiều là Chromatic Guitar Tuner. Phần mềm này có thể dùng để lên dây cho nhiều loại nhạc cụ guitar, violin, ukulele, bass…
Sử dụng các nhạc cụ khác
Có thể sử dụng các loại nhạc cụ khác cho âm chuẩn như organ, piano để chỉnh dây cho đàn ukulele.
Hướng dẫn cách chỉnh: Nhấn các phím trên organ hoặc piano -> Gảy các dây tương ứng trên đàn ukulele -> Điều chỉnh các nút đến khi độ cao của dây đàn ukulele trùng với độ cao của phím đàn.
Chỉnh theo 1 dây
Để chỉnh dây đàn ukulele theo cách này thì bạn phải nghe âm chuẩn của một dây. Chỉnh dây đó chính xác về âm thanh, tần số. Cuối cùng chỉnh các dây còn lại của đàn ukulele theo dây đó.
Ví dụ cụ thể như sau:
- Chỉnh dây G đầu tiên
- Chỉnh dây A bằng cách bấm vào ngăn phím thứ 2 của dây G và đánh thử. Nếu dây G đạt chuẩn thì độ cao khi gảy sẽ khớp với độ cao của dây A.
- Gảy dây A nếu trùng như chơi trên dây G khi bấm ngăn phím thứ 2 thì dây A đã đạt chuẩn. Nếu khác thì cần lên dây lại đến khi đạt chuẩn
- Chỉnh dây E cần bấm ngón tay lên ngăm phím thứ 3 của dây thứ 2 từ dưới lên và gảy thử. Nếu âm thành trùng với khi gảy dây G thì dây E đã đạt chuẩn. Nếu khác thì cần điều chỉnh lại.
- Chỉnh dây C bấm ngón tay lên ngăn phím thứ 4 dây thứ 3 từ dưới lên và gảy thử. Nếu nghe trùng khớp như chơi dây E thì đã đạt chuẩn, ngược lại chưa đạt cần phải điều chỉnh lại.
Cảm âm
Đây là một cách lên dây đàn ukulele mà người chơi đàn lâu năm hay sử dụng. Bởi khi chơi đàn ukulele trong thời gian dài thì bạn có thể phân biệt được rõ âm thanh, tần số của mỗi nốt nhạc. Nhờ vậy mà có thể điều chỉnh lại được độ cao của dây đàn mà không cần công cụ hỗ trợ.
>> Có thể bạn quan tâm:
