Bệnh tâm phế mạn là gì? Phác đồ điều trị và sống được bao lâu?

Bệnh tâm phế mạn không phải là căn bệnh hiếm gặp nhưng không phải ai cũng biết đến. Vậy bệnh tâm phế mạn là gì? Phác đồ điều trị bệnh như thế nào? Khi mắc bệnh người bệnh sống được bao lâu?… Tất cả những thắc mắc về căn bệnh này sẽ được kenhitv.vn giải đáp ngay sau đây.

Bệnh tâm phế mạn là gì?

Bệnh tâm phế mạn là tình trạng tâm thất phải bị giãn, phì đại và suy tim phải thứ phát. Nguyên nhân là do áp lực động mạch phổi tăng gây ra bởi các bệnh lý làm cho cấu trúc, chức năng của phế quản, lồng ngực, phổi bị tổn thương như bệnh phổi, phế quản, thần kinh, cơ xương lồng ngực, mạch máu.

Có hai dạng: Tâm phế mạn và tâm phế cấp.

Triệu chứng bệnh tâm phế mạn

Bệnh có các triệu chứng sau:

Giai đoạn đầu

Người bệnh thường có các dấu hiệu triệu chứng: Ho khạc đờm nhiều, đờm nhầy có màu vàng hoặc mủ. Khó thở, thở khò khè, đôi khi xuất hiện các đợt ho kịch phát.

Giai đoạn suy thất phải

• Khó thở khi gắng sức, sau bệnh nặng hơn khó thở ngay cả khi đi bộ, làm việc nhẹ, thậm chỉ nghỉ ngơi
• Đau và căng ở vùng gan, không có vị trí cố định.
• Đau từ vùng thượng vị (trên rốn) hoặc hạ sườn phải lan lên xương ức hoặc xuống dưới bụng rồi ra sau lưng.
• Buồn nôn, đầy bụng
• Hồi hộp, bị đánh trống ngực

Nguyên nhân gây bệnh tâm phế mạn

Có nhiều nguyên nhân gây ra căn bệnh tâm phế mạn, bao gồm:

• Do bị giảm khí O2 dẫn đến tình trạng co mạch phổi
• Mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), khí phế thũng, viêm phế quản, hen phế quản, xơ phổi
• Bị giảm thông khí mãn tính, chức năng phổi vẫn hoạt động bình thường. Tình trạng này thường gặp ở những người bị bệnh thần kinh cơ, thừa cân béo phì, mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ hoặc bất thường lồng ngực sau phẫu thuật lồng ngực, Kyphoscoliosis.
• Tăng áp động mạch phổi tiên phát
• Tắc mạng lưới của mạch máu phổi
• Bị bệnh phổi biên độ cao
• Tắc tĩnh mạch phổi
• Bị Embolie phổi tái phát
• Mắc bệnh giãn phế quản lan tỏa
• Do bị khí phế thủng bong bóng
• Bệnh nhu mô phổi giảm diện tích mạch máu
• Viêm mạch máu phổi từ bệnh hệ thống như bệnh viêm động mạch hoại tử, bệnh phổi do thuốc, collagenosis, u hạt
• Bệnh tâm phế mạn sau lao
• Do bệnh phổi mô kẽ như viêm phổi tăng cảm, nhiễm nấm mãn tính, ards, xơ phổi tự phát, sarcoidosis, histiocytosis X

Phác đồ điều trị tâm phế mạn

Người bệnh tâm phế mạn cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ để có kết quả trị bệnh tốt nhất.

Điều trị các căn nguyên gây tâm phế mạn

Các biện pháp thường được sử dụng để điều trị căn nguyên gây bệnh gồm có:

Oxy liệu pháp

Mục tiêu điều trị: Duy trì SaO₂ từ 90 – 92%, pH từ 7,36 – 7,42 (trong trường hợp đo được) và PaCO₂ từ 40 – 45 mmHg.

Chỉ định như sau:

• SaO₂ nhỏ hơn 88 mmHg hoặc PaO₂ nhỏ hơn 55 mmHg.
• Hoặc chỉ số PaO₂ lớn hơn 55 mmHg và nhỏ hơn 59 mmHg hoặc SaO₂ từ 88 – 89 mmHg kèm theo đó là một số các triệu chứng của bệnh tâm phế mạn, chỉ số hematocrit lớn hơn 55%.

Cách thực hiện:

Oxy liều thấp tại nhà và dài hạn: Mỗi liều 1 – 3 lít/phút và kéo dài 18/24 giờ mỗi ngày.

Đối với bệnh nhân tâm phế mạn đang nằm viện thì cần chọn liều oxy thích hơn. Ban đầu với liều thấp 0,5 – 1 lít/phút. Sau 1 giờ thì làm lại khí máu.

• Trường hợp PaCO₂ nhỏ hơn 45 mmHg và PaO₂ nhỏ hơn 60 mmHg/SaO₂ nhỏ hơn 90%: Điều chỉnh tăng thêm 0,5 lít đến khi đạt được mục tiêu.
• Trường hợp PaCO₂ lớn hơn 45 mmHg và PaO₂ lớn hơn 60 mmHg/SaO₂ lớn hơn 92%: Điều chỉnh giảm oxy 0,5 lít đến khi đạt được mục tiêu.
• Trường hợp PaCO₂ lớn hơn 45 mmHg và PaO₂ nhỏ hơn 60 mmHg/SaO₂ nhỏ hơn 90%: Thở máy không xâm nhập (BIPAP).

Thuốc lợi tiểu

Được chỉ định sử dụng khi người bệnh có các triệu chứng gan to, phù chân, tĩnh mạch cổ nổi. Loại thuốc được kê đơn là furosemide 40 mg x 1 viên/ngày, uống vào buổi sáng và dùng trong khoảng 3 – 5 ngày.

Trường hợp người bệnh tâm phế mạn bị phù nặng chuyển dùng furosemid 20 mg x 1 – 2 ống, tiêm tĩnh mạch trong ngày đầu, những ngày sau đó chuyển sang furosemid 40 mg x 1 viên/ngày. Kết hợp cùng với thuốc kaliclorua 0,6 g x 2 viên uống hoặc thuốc kaliclorua 2 g x 1 gói pha uống.

Một số loại thuốc lợi tiểu khác có thể sử dụng để điều trị bệnh tâm phế mạn gồm: Spironolaton 25 mg x 1-2 viên/ngày, uống trong 3 – 5 ngày, thuốc spiromid 20/50 dạng kết hợp kháng aldosterol furosemid.

Không dùng một số thuốc

Tuyệt đối không sử dụng một số loại thuốc sau để điều trị tâm phế mạn: Thuốc ho, gardenal, morphin và các loại thuốc an thần khác bởi những loại thuốc này sẽ gây ức chế trung tâm hô hấp.

Trích huyết

Thực hiện trích huyết nếu hematocrit lớn hơn 60%, thường lấy 300 ml/lần.

Phác đồ điều trị tâm phế mãn trong một số trường hợp khác

Bệnh tâm phế mạn có đợt bội nhiễm

Bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh, các loại kháng sinh được dùng như ampicillin, penicillin, amoxicillin kết hợp cùng với thuốc cephalosporin thế hệ 1-2-3, acid clavulanic và quinolon.

Tâm phế mạn do bệnh hen suyễn

Sử dụng thuốc corticoid  dạng phun hít sớm và kéo dài.

Bệnh tâm phế mạn do những bệnh về phổi có rối loạn thông khí tắc nghẽn gây ra

Sử dụng thêm những loại thuốc corticoid dạng phun hít, kết hợp cùng với thuốc giãn phế quản

Thuốc Corticoid:

• Dạng khí dung như beclomethason, budesonid
• Dạng xịt như budesonid, beclomethason
• Dạng tiêm như methylprednison, depersolon
• Dạng viên như methylprednison, prednison, prednisolon

Thuốc giãn phế quản

• Thuốc giãn phế quản cường beta như salbutamol, fenoterol, terbutalin.
• Nhóm Methylxanthin như diaphyllin, theophyllin.
• Nhóm kháng cholinergic như tiotropium, ipratropium.

Bệnh tâm phế mạn do xơ phổi

Xơ phổi gây tâm phế mạn thường không có sự ứ trệ CO₂ nên chỉ cần cho người bệnh dùng thuốc corticoid và thở oxy.

Tâm phế mạn do thừa cân béo phì

Trong trường hợp này người bệnh chỉ cần có chế độ ăn uống giảm cân khoa học

Bệnh tâm phế mạn do dị dạng lồng ngực, cong vẹo cột sống

Thực hiện các biện pháp như tập thở, chống bội nhiễm phổi và thực hiện chỉnh hình từ sớm.

Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi

• Có chế độ ăn uống nhạt
• Làm việc nhẹ nhàng, không phải gắng sức
• Nghỉ việc hoàn toàn nếu như có dấu hiệu triệu chứng suy tim phải

Tập thở

Người bệnh tâm phế mạn cần tập thở để giúp phổi, lồng ngực tăng độ giãn nở, phế nang tăng không khí. Bác sĩ đưa ra lời khuyên nên tập thở bằng cơ hoành.

Loại bỏ các yếu tố gây kích thích

• Cần tránh khói bụi, hóa chất độc hại, các yếu tố gây dị ứng
• Không hút thuốc lá thuốc lào
• Hạn chế uống bia rượu
• …

Bệnh tâm phế mạn sống được bao lâu?

Các bác sĩ chuyên khoa tiên lượng sống của người bệnh tâm phế mạn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, bao gồm:

• Nguyên nhân gây bệnh
• Phân loại chức năng theo NYHA
• Áp lực thất phải trung bình
• Áp lực động mạch phổi trung bình
• Chỉ số nhịp tim
• …

Thông thường, thời gian sống trung bình của người bệnh tâm phế mạn có chức năng theo NYHA như sau:

• NYHA I và II: 58,6 tháng
• NYHA III: 31,5 tháng
• NYHA IV: 6 tháng

Theo thống kê chỉ có 30% người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có biến chứng tâm phế mạn sống được đến 5 năm.

Phòng ngừa bệnh tâm phế mạn hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh tâm phế mạn hiệu quả, mỗi người chúng ta cần áp dụng những biện pháp sau:

• Tiêm vacxin phòng ngừa cúm, phế cầu khuẩn để tránh được các đợt bội nhiễm.
• Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh lý về phế quản, phổi, từ đó có biện pháp điều trị đúng và kịp thời.
• Khi mắc các bệnh phổi mãn tính cần phải điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ và khám sức khỏe định kỳ.
• Hạn chế tiếp xúc với những nguy cơ gây bệnh tâm phế mạn như khói bụi, khói xe, hóa chất, không hút thuốc lá, thuốc lào.
• Hạn chế uống bia rượu, chất kích thích, đồ uống có cồn.
• Có chế độ sinh hoạt, ăn uống, luyện tập thể dục thể thao khoa học để tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch phòng ngừa được nhiều bệnh tật.

Những thông tin về bệnh tâm phế mạn trên đây giúp bạn đọc giải đáp được tâm phế mạn là bệnh gì, phác đồ điều trị, cũng như cách phòng ngừa bệnh như thế nào. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!

>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Viêm phế quản co thắt là gì? Cách chữa an toàn, hiệu quả